Jı Aliye Metafizik ve Hebun

 Delîlên ji bo hebûnên metafizîk cur bi cur in. Hinek ji van 'eydê pêxemberan e, hinek 'eydê welîyan e, hinek 'eydê medyûman e û hinek jî 'eydê wan kesan e ku di zanîngehan de li ser fikr û ramanan lêgerîn û lêkolînan dikin. Lê belê xaleke hevpar heye ku ev hemî muşahîdên cuda; li ser bûne yek. Ev jî ew heqîqet e ku ji xeynî vê 'alema ku em dizanin, hinek 'alem û hebûnên metafizîk hene ku tu caran mirov nikare wan bi fizîkê îzah bike. Madde ne tişta bingehîn e. Ew, bi ruh qaîm e. Hem jî hebûnên li kaînatê, ne tenê yên li dinyayê ne. Lewra dinya li gora wan 'alem û stêrkên dî, weke kozikekê ye û gelekî piçûk e. Heke dinya bi vî halê xwe ev qas hebûnan bikaribe di hundirê xwe de bicivîne, muheqqeq ew stêrik û dinyayên dî, ne vala ne. Di nava wan de jî hinek mexlûqên li gora wan hene. Li gora me; navên wan ruhanî, ruh, melaîket û cin û şeytan in. Yanî hebûnên metafizîk in.