Sergüzeştname : İnebahtı Gazisi Hindi Mahmud ve Esaret Hatıraları

Hindî Mahmûd'un Hediyye veya serlevhadaki adıyla Sergüzeştnâme adlı eseri Osmanlı tarihinin ilk manzum esaretnâmesidir. Esaretinden önceki birtakım olaylardan da bahsetmesi bakımından dönemine dair mevcut tarihî bilgilere önemli katkılar sağlayacak bir eser olarak görünmektedir. II. Selim’in tahta geçiş süreci, Kıbrıs’ın Fethi (1571), İnebahtı Deniz Savaşı (1571), savaş sonrası İtalya’da yaşanan hapis hayatı, Papalar (V. Pius ve XIII. Gregory), Napoli, Messina ve Roma sokakları, çarşı-pazarları, bu şehirlerde yaşayanların âdetleri ve yaşayış tarzları hakkındaki beyitleri tarihî açıdan çok değerlidir. Bu eserden başka, bütünüyle yahut kısmen sürgün ve hapis hatıraları içeren başka sergüzeştnâmeler bulunuyorsa da Osmanlı edebiyatında Hindî’nin Sergüzeştnâme’si kadar tarihî, edebî ve siyasi bakımdan üzerinde önemle durulması gereken müstakil bir başka esaretnâme şimdilik bulunmamaktadır.

Hindî Mahmud’un Sergüzeştnâme’si, hem Batı’da hem ülkemizde neşredilen pek çok çalışmada ‘kayıp eser’ olarak geçmiştir. ‘Kayıp’ olarak bilinen böyle önemli bir eserin tek nüshasının -noksan bir yazma olmasına rağmen- gün yüzüne çıkarılması, eserin önemini ayrıca artırmaktadır.

Yrd. Doç. Dr. Ahmet Karataş tarafından incelemesi yapılan eserin yayına hazırlanmasında Edirne Selimiye Yazma Eser Kütüphanesi, 2162 numarada kayıtlı yazma nüsha esas alınmıştır.