Bir Anadolu ve Ortadoğu Seyahati 1892

Yazarının tabiriyle bir “milli seyahat” olan elinizdeki eser, ismi mahfuz bir devlet görevlisi ya da gazeteci tarafından 1892 yılının Mayıs-Aralık aylarında İstanbul'dan başlayıp Bağdat'a kadar kara, deniz, nehir ve demir yoluyla ve tren, gemi, kelek, araba ve at üzerinde yapılan bir seyahatta kaleme alınan 25 mektuptan oluşmaktadır.

Döneminde tefrika edilen ve kitap şeklinde yayımlanan; edebî çeşnisi, üslup ve anlatımıyla, yetkin bir kalemden çıktığı anlaşılan ve –sırasıyla– Samsun, Amasya, Tokat, Sivas, Malatya, Ma‘mûretü'l-Aziz, Ergani Madeni, Diyarbekir, Musul, Bağdad, Kerbelâ, Necef, Basra, Âne, Zor, Urfa, Birecik, Haleb, İskenderun, Adana, Rodos, İzmir ve Manisa'dan yollanan mektuplarda;

Söz konusu şehir ve kasabaların yapısı, ekonomisi, içtimai ve iktisadi durumları, geçimi, yaşantısı, âdet ve gelenekleri, coğrafyası, coğrafi birimleri-yapıları, suyu-havası, ilginçlikleri, ziyaret yerleri, tarihî eserleri, çarşı-pazarı, ticaret ve sanayii, nüfusu, etnik durumu, konuşulan dilleri, tabii güzellikleri, gezilip görülecek yerleri, ahlaki yapısı, medeni seviyesi, yetiştirdiği büyük insanlar ve tarihi ile ilgili bilgilerin yanı-sıra, güzergâh üzerinde yer alan, kayda değer pek çok sancak, kaza, kasaba, nahiye, köy, yerleşim birimi ve mola yerine ilişkin de bilgi verilmektedir.