Çocuk Hakları ve Siyaset

Çocuk ve çocuk eğitimi bir proje olamaz. Çünkü çocuk farazi bir kişi değildir. Kendine özgü bir dünyası vardır ve çocuk o dünyanın öznesidir. Çocuk hakları, bugün dünyanın pek çok ülkesinin normlarından biridir. Bu yönüyle, geçmişin romantik felsefe ve edebiyatının soyut yüceltmesi içinde idealize edilen bir çocuk, günümüzde artık toplum içinde somut bir dünyanın öznesidir.

Çocuğa özel duyarlı bakışın ardından demokratik birikim ve deneyime eklenen bilimsel bilgiler, çocukluk dönemini bir an geçilmesi gereken bir ara aşama olmak yerine, kendi içinde değerli bir evre olarak yeniden formüle etmektedir.

Eğer çocuk kendisini ilgilendiren süreçlere katılabilirse, alternatif çözümler bulmak mümkün olacaktır. Çocuğu idealize ve estetize eden yaklaşım görüyoruz ki işe yaramıyor; “çocuk aklı” ise hareket noktamızdır. Zira çocukların hınzırca ve açıkça kendini belli eden gerçekçiliği ile hayali dünyası birbirine karışsa da, çözümün gerçek adresidir. O yüzden, çocuk için, çocukla birlikte ve çocukla çalışarak yapılacak işler son derece değerlidir.

Zaman zaman anne-babaların kendi çocuklarını överken, onların daha çok zekâlarına göndermede bulunmaları büyük bir yanlıştır; kendi çocuğunun “iyi bir insan”, “kolektif düşünebilen ve eyleyebilen”, “çevreye duyarlı” olduğuyla övünen bir anne-babaya az rastlanır. Oysa zekâ, başarı ve bilgi öne çıkarıldığında, çocuk kendini maddi şeylere göre ölçen birine dönüşmekte, giderek kendine ve topluma yabancılaşmaktadır.

Bu sorunlar çözümsüz değil. Bunun için çocuk haklarının kabulü ve uygulanması çok önemli ve gereklidir. Ama daha önemlisi, çocuğun kendi haklarının gereğini yerine getirmek için her alanda katılımcı ve karar alıcı olmasının önü açılmalıdır.  

Yazar Hakkında

Kemal İnal

1964, İzmir doğumlu. Sosyoloji ve pedagoji öğrenimi gördü. 1989’da Ankara Üniversitesi’nde eğitim alanında asistan olarak başladığı akademik hayatına DTCF Antropoloji Bölümü’ndeyken istifa edip 3 yıl Fransa’da yaşadı. 2006-2007 arasında Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyoloji bölümünde, 2007-2016 arasında da Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde çalıştı. 1 Eylül 2016 tarihinde 672 sayılı KHK ile işinden hukuksuz biçimde ihraç edildi ve yurt dışında iş bulduğu üniversitelerde çalışması pasaportuna el konulmak suretiyle engellendi. “Zil ve Teneffüs” ile “Eleştirel Pedagoji” dergilerini çıkardı ve yönetti. 2016’da, Mexico’da yer alan “Instituto McLaren de Pedagogia Critica”dan Türkiye ve dünyada eleştirel pedagojinin geliştirilmesindeki katkılarından dolayı uluslararası ödül aldı. İngiltere menşeli “Journal for Critical Education Policy Studies” adlı derginin editörleri arasında yer almaktadır. Ağırlıklı olarak eğitim sosyolojisi, çocukluk sosyolojisi, medya okuryazarlığı, dil ve politika ilişkisi olmak üzere çeşitli alanlarda çok sayıda ulusal ve uluslararası kitabı ve makalesi yayımlandı. Halen “Alternatif Eğitim” dergisinin editörlüğünü yürütmekte ve serbest çalışmaktadır.