Etnoloji Defterleri

Defterler 1880-1882 yılları arasında Karl Marx tarafından tutulmuş, 1883 yılında ölümüyle yarım kalmıştır. Bu kitapta da görüldüğü gibi, Marx’ın elyazmaları bugüne kadar özgünlüğü korunarak aktarılmıştır. Friedrich Engels Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni kitabını yazarken bu elyazmalarından yararlanmıştır. Marx’ın kendi etnoloji çalışmalarının da bulunduğu alıntı defterleri ancak bir sonraki nesil tarafından araştırılabilmiş ve gündeme getirilmiştir. Marx ve Engels’in toplu eserlerinin editörü, Marx-Engels Enstitüsü kurucusu David Riazanov, ilk kez 1923 yılında, Moskova’da Sosyalist Akademi’nin bir dersinde elyazmalarından kısaca bahsetmiştir. Marx’ın sadece Morgan’ın eseri üzerine aldığı notlardan oluşan kitap ilk kez Riazanov’un üzerinde yaptığı belirgin değişikliklerle Marx-Engels Enstitüsü’nün Arkhiv’ince Rusça basılmıştır. Marx’ın etnoloji pasajları elyazmaları ve ayrıca kaynakça notlarının olduğu defterler, Amsterdam’da bulunan Uluslararası Sosyal Tarih Enstitüsü’ne emanet edilmiştir.

Elyazmaları, ilkel toplumun en temel ekonomik birimi olan aile kurumunu inceleyen ve toplumsal anlamda ilk işbölümünün kadın ve erkekler arasında başladığını ekonomi-politik zeminde tartışan ilk eser olma özelliğini taşır. Marx’ın ölümünden 130 yıl sonra ilk kez Türkçeleştirilen elyazmaları Hil Yayın’ın 30. yıl kitabıdır.