Kanunların Ruhu : Emval-i Metruke Kanunlarında Soykırımın İzini Sürmek

“Beni kolumdan tut, köyümden dışarı at, malımı mülküm
sonra sat, bu hiçbir vakitte caiz değildir. Bunu ne Osmanlı
kabul eder ne de kanun.”
Ahmet Rıza

Osmanlı Ermenilerinin 1915’te yaşadıkları büyük felaket
insanların hayatlarına mal olmadı. Geride onların Anadolu
varlıklarının simgesi, kültürlerinin izi olan pek çok emlak
kalmasına sebep oldu. Ermeni mallarının ne olacağı, “tehcire
tâbi tutulan Osmanlı vatandaşlarının dönüp mallarını alıp
alamayacakları tartışması uzun yıllar devam etti. Osmanlı
İmparatorluğu dağılıp Türkiye Cumhuriyeti kurulduğunda
“sorun” yakıcılığını koruyordu. Kanunların Ruhu, Osmanlı
Cumhuriyet’e aktarılan emval-i metruke tartışmasını bu
çıkarılan kanunlar ışığında ele alıyor. Emval-i metrukeler
verilmemesi konusunda Osmanlı’dan Cumhuriyet’e devre
“dirayet”in izini sürüyor.

“...‘Ermenilerden kalan mallar kimlere paylaştırıldı, ‘neler
kimler ne oldu’ diye sorulsa, bu çok büyük sarsıntı yaratır.
Çünkü ülkeye belletilmiş bir tarih çökecektir. Eğer bu tarih
yanlış anlatıldıysa, o zaman başka şeyler de yanlış anlatılmış
düşüncesi topluma yayılacaktır. Türkiye’de önemli bir dönem
olacak.”
Hrant Dink