Kitle İletişim Kuramları

Kitle iletişimi, iletişimin örgütlenmiş veya kurumsallaşmış halini ifade etmektedir. Her çağa hakim olan farklı aracılarla sağlanan kitleye erişim, zaman içinde değişik biçimlere evrilse de kullanılma motivasyonları genellikle benzerlikler göstermektedir. Kitle iletişim araçları, bilgi, düşünce ve görüşleri çok sayıda kişiye iletmek için kullanılan araçları ifade etmektedir. Bu araçlar, bilgi ve haber iletmenin yanı sıra, eğlence, eğitim, reklam ve tanıtım mecrası olarak hizmet sunarlar. Başlangıçta bilgi sağlama en önemli işlevi olarak görünen kitle iletişim araçları değişen aracılar ve teknolojik koşullar nedeniyle farklı işlevleri de sunar hale gelmiştir. Bireyin toplum içi kuralları öğrenmesinde eğitici, giderek değişen içerikleri ile eğlence aracı, mal ya da hizmet pazarlaması için rekabet üstünlüğü sağlayıcı, ideolojik aktarım ve kültürün yayılması için propaganda aygıtı olarak hizmet sunmuştur ve sunmaktadır. Farklı toplum kesimlerine aynı anda iletiyi gönderen yapısıyla hedefe aktarım işlerini bu araçlar yerine getirir.

Toplumun değişik kümelerine onları çağırmayı amaçlayan şekilde seslenen kitle iletişim araçları, mekânsal olarak birbirleri ile bağlantısı olmayan kişileri aynı içeriklerde buluşturma özelliğine sahiptir. İletişim çoğunlukla tek yönlüdür ve hedef kitlenin iletiye yanıtı dolaylıdır. Kitle iletişim araçlarına yönelik araştırmalar, 20. yüzyılın ilk yarısında başlamış; döneme egemen olan araçlar ve sosyal yapı çerçevesinde çalışmalar günümüze kadar yapılagelmiştir. Bu kitap, iletişim disiplini açısından kitle iletişim araştırmalarını konu edinmektedir. Tarihsel olarak kitle iletişim araçlarının ortaya çıkışını sağlayan etkenlere ilişkin bilgiler verilmekte; iletişimde modeller ve kuramsal çabalar iki paradigmadan ele alınmaktadır. Liberal ve eleştirel yaklaşımlar çerçevesinde yapılan araştırmalar ve ortaya konulan kuramlar olabildiğince anlaşılır bir dille ve güncel örneklerle aktarılmaktadır.