Osmanlı Medreselerinde İlim : Riyazi ve Tabii İlimler

Eğitim sistemi ve bu sistem içinde okutulan ders kitaplarının bir milletin zihniyetini inşa etme ve geleceğini kuracak bireyleri yetiştirme bakımından ne kadar önemli olduğu, hiç şüphesiz teslim edilmesi gereken bir gerçektir. Bu nokta-i nazardan, altı yüz yıl boyunca hükümran olan ve kendinden önceki İslâm geleneğini mezcederek yeni ve özgün bir medeniyet inşa eden Osmanlı insanını yetiştiren eğitim sisteminin bir kurumu olarak medreseyi, yapısını, işleyişini, müfredatını ve buralarda okutulan ders kitaplarını müstakil olarak ve geniş çapta ele alan Osmanlı Medreselerinde İlim, okuyucuya ve günümüz araştırmacılarına Osmanlı insanının zihin dünyasıyla ilgili ipuçları sunmaktadır.

Eserin ilk bölümü olan riyâzî ilimler bahsinde sırasıyla aritmetik, cebir, geometri, astronomi ve müzik eğitimini; ikinci bölümü olan tabiî ilimler bahsinde ise tıp, fizik, kimya, botanik, zooloji, mineraloji, jeoloji, ziraat ve coğrafya eğitimini ele alan İzgi’nin tespitleri, dönemin örgün eğitim kurumu olan medreselerde dinî ilimlerin yanı sıra aklî ilimlere ne ölçüde yer verildiğini ve ulemanın bu ilimler karşısındaki tavrını ortaya koymaktadır.

Bu bağlamda Osmanlı Medreselerinde İlim, Osmanlı medreselerinde okutulan riyâzî (matematik) ve tabiî (fizik) ilimlere ilişkin bir literatür/envanter çalışması niteliğinde olması dolayısıyla da Osmanlı bilim tarihi üzerine çalışanlar tarafından mutlaka görülmesi ve incelenmesi gereken bir eserdir.