Taberi Tefsirinin Dirayet Boyutu

İslam ilim geleneğinde derin izler bırakan ve genel anlamda ansiklopedik bir birikime sahip birçok âlim vardır. Bahsedilen velûd âlimlerden biri olan Taberî, Camiu’l-beyan an te’vili ayi’l-Kur’an adlı eseri ile tefsir tarihinde önemli bir konuma sahip olmuştur.
İlim geleneğimizde tefsirler, genellikle rivâyet ağırlıklı ve dirâyet ağırlıklı tefsirler şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Taberî’nin, sözkonusu eseri rivâyet ağırlıklı bir tefsir olsa da, onun tefsirinin dirâyet boyutunun da ihmal edilmemesi gerekir. Kendisinden önceki tefsir görüşlerini ce’m eden Taberî, aynı zamanda eserinde kendi görüş ve tercihlerini ifade etmiştir.
Taberî, mukaddimesinde tefsiri üç kısma ayırmıştır: Sadece Allah’ın bildiği tefsir, Hz. Peygamberin beyanıyla bilinen tefsir, ehl-i lisanın bildiği tefsir. Biz bu çalışmamızda Taberî’nin taksimatındaki üçüncü kısmı araştırmış olduk. Bu kısım da Taberî tefsirinin dirayet boyutunu oluşturmaktadır.